Katalonya, Katalanlar ve Katalanca

Last Updated on 27 July 2022 by TT

Katalonya, Katalanlar ve Katalanca

İspanya’nın 17 Özerk Bölgesi’nde biri olan Katalonya, Katalonya’nın yerli halkı olan Katalanlar ve konuşulan yerel dil Katalanca ile ilgili bilgiler;

Katalonya Özerk Bölgesi

Yeryüzündeki nüfusunun çoğu İber Yarımadası‘nın kuzey batısındaki İspanya’ya bağlı Katalonya Özerk Bölgesi’nde yaşayan Katalanlar tarihte bağımsız bir kontuk ve krallık olarak varolmuş, Aragon ve Kastilya gibi komşu ve yakın krallıklarla güç birliği yaparak günümüze dek varlığını sürdürmüştür.

Katalonya Özerk Blgesi, modern İspanya Devleti’nin çekirdeğini oluşturan Aragon ve Kastilya Krallığı ile tarihteki ilişkileri sonucu özerk bir devlet olmaktan öteye gidememiştir.

Avrupa’nın Afrika’ya doğru bir uzantısı olan İber Yarımadası üzerindeki İspanya Krallığı, Katalonya dahil 17 özerk bölgeden oluşmuştur. 32.000 km2 büyüklükteki (Konya ilimizden biraz daha küçük) Katalonya’nın 4 ilinde (Gerona, Barselona, Tarragona ve Lleida) toplam 7.5 milyon kişi yaşar. Bu nüfusun % 15’i (1.100.000) İspanya vatandaşı olmayan yabancılardır. Geri kalan nüfusun da bir kısmı 1900’lü yılların başlarında endüstri devrimi ve Franko diktatörlüğü zamanında İspanya’nın farklı bölgelerinden Katalonya’ya yerleşmiştir. 2017 itibarı ile Katalonya’da yaşayan ve kendini Katalan olarak tanımlayan nüfurs 4.800.000 kişidir.

Katalanlar nereden geldi?

Kökleri Ön-Keltik, Fenike, Kartaca‘lılara giden, Romalılar ve Vizigotlar ile de karışmış olan bu halk kendilerini İspanyollardan ayrı bir ırk olarak görür. Katalanlar İspanya’nın Özerk Katalonya Eyaleti dışında ayrıca Balear Adaları ve Valensiya‘da, Andorra (29.000 kişi), Sardinya (23.000 kişi) gibi bölgelerde de yaşarlar. Balear Adaları (Mayorka, Minorka, İbiza, Formentera) ve Valensiya’da nüfusun çoğu Katalan orijinli olsa da buradaki insanlar kendilerini öncelikle İspanyol olarak görürler.

Katalanca İspanyolca farkı

Andorra ve Balear Adaları’nın da resmi dili olan Katalanca, Aragon ve Valencia eyalatleri ile İtalya’nın Sardinya Adası’nın da bazı doğu bölgelerinde konuşulur. Katalanca da İspanyolca gibi bir latin dili olsa da gelişim süreci farklı olup Gallo-Romans dil grubuna, dolayısı ile Kuzey İtalya dilleri ile Fransızca’ya daha yakındır. İspanyolca ile bir çok benzerlikleri olsa da İspanyolların bir çoğu Katalanca’yı anlayamaz. Katalonya’da hem İspanyolca hem de Katalanca resmi dildir. Katalonya yerli nüfusunun %95’i Katalanca’yı anlarken Katalanca okuma-yazma-konuşma oranı % 47’dir.

Katalonya kelimesinin kökeni

Katalonya kelimesi tarihte ilk defa 11. yüzyılda “Marca Hispanica” olarak adlandırılan Müslümanlara karşı oluşturulmuş tampon bölgeye atfen kullanılmıştır. Kelimenin anlamı ile ilgili en güçlü iki teori ; “kaleler ülkesi” anlamına gelen “castla” kelimesinden veya Gotlar’ın ülkesi anlamına gelen “Gotlandia” kelimesinden türemiş olabileceği şeklindedir.

Katalan bayraği, “Senyera” olarak adlandırılır. 11. YY’dan bu yana kullanılmakta olan Katalan bayrağı Müslümanlarla savaşta yaralanan Frenk ve Roma Kralı Şarlemayn’ın kanayan parmaklarını Barcelona Kontu I. Wilfred (Kıllı Wilfred)’in altın kalkanı üzerine sürmesi ile sembolize olmuştur. Katalan devlet armasının üzerindeki “kraliyet tacı” ise tarihte bir dönem birleştikleri komşu Aragon Krallığı’dan miras kalmıştır.